Factor I
İntravaskulyar koaqulyasiya, hemodilyusiya, qan itirmə, sepsis, pankreatit və qaraciyər çatışmazlıqları, fibrinogen konsentrasiyasının aşağı olduğu, sonradan meydana çıxan əsas səbəbləri əmələ gətirir. Bir koaqulyasiya proteini olmaqla yanaşı eyni zamanda bir kəskin faza reagentidir. Toxuma zədələnməsinə səbəb olan bütün hallarda (travma və toxuma nekrozu), infeksiyalarda, qanaxmalarda (başlanğıcda) yüksək olur. Hamiləlikdə və estrogen istifadəsində də plazma səviyyəsi yüksəlir.
Yüksək fibrinogen səviyyələrinin koronar arteriya xəstəliyi və serebrovaskulyar xəstəliklər baxımından əhəmiyyətli və müstəqil bir risk faktoru olduğu bildirilməkdədir.
Analitik fibrinogenin qısa təsviri:
Fibrinogen molekulyar çəkisi təxminən 340 kDa olan qlikoproteindir; qanın laxtalanma qabiliyyətini xarakterizə edən əsas parametrlərdən biridir. Beynəlxalq nomenklaturaya görə, fibrinogen qan plazmasının laxtalanma sisteminin 1-ci amilidir. Fibrinogen qaraciyər tərəfindən sintez olunur, oradan qan dövranına daxil olur. Trombin tərəfindən fibrinogenin fibrinə çevrilməsi laxtanın əmələ gəlməsinin son mərhələsidir. Fibrin "yığılması" bir neçə mərhələdə (fibrin monomerlərinin əmələ gəlməsi, polimerləşmə, laxtanın sabitləşməsi) baş verir. Bu proseslər nəticəsində əmələ gələn və laxtanın əsasını təşkil edən fibrin həll olunmayan fibrindir (fibrin I - həll olunmayan).
Fibrinogen səviyyələrinə nə təsir edə bilər?
İltihabi proseslər zamanı fibrinogen miqdarı artır. Bu, iltihabın və toxuma nekrozunun həssas markeridir, iltihabın kəskin mərhələsinin zülallarından biridir, EÇS dəyərinə təsir edən əsas plazma zülalı fibrinogen konsentrasiyasının artması ilə eritrositlərin çökmə sürəti artır. Plazma fibrinogen konsentrasiyasının, hətta referans dəyərlər daxilində artması, ürək-damar xəstəliklərinin ağırlaşmaları riskinin artması ilə əlaqələndirilir. Hamiləlik dövründə plazma fibrinogeninin tərkibində fizioloji artım müşahidə olunur (hamiləliyin üçüncü trimestrində 6 q/l-ə qədər). Hipofibrinogenemiya anadangəlmə qüsurlarda (nadir hallarda), qaraciyərdə fibrinogen sintezinin ikincili pozğunluqlarında, fibrinoliz patologiyası nəticəsində müxtəlif patoloji vəziyyətlərdə müşahidə olunur.
Aşağıdakı hallarda fibrinogen səviyyəsi yüksəlir:
- bədəndə bədxassəli şişlərin olması halında;
- miokard infarktı zamanı;
- yanıqlarda;
- əməliyyatdan sonra;
- hipotiroidizm;
- kəskin iltihabi və yoluxucu xəstəliklərdə (qrip, vərəm);
- insultdan sonra ilk gündə;
- amiloidoz;
- pnevmoniya;
- estrogenlərin və oral kontraseptivlərin qəbulu nəticəsində.
Fibrinogen səviyyəsini aşağı salan amillər:
- DIC sindromu (dinamikada);
- qaraciyər xəstəlikləri (hepatit, sirroz);
- toksikoz;
- C və B 12 vitaminlərini çatışmazlığı;
- amnion maye emboliyası;
- xroniki miyeloid leykemiya;
- polisitemiya;
- ilan və əqrəb zəhəri ilə zəhərlənmə.