Fibrin degradation products
D-dimer, qan laxtalanma riskinin artması ilə əlaqəli xəstəliklərin
diaqnozunda istifadə olunan bir testdir. Trombun əsasını təşkil edən
həll olunmayan fibrinin parçalanma məhsuludur. Onun konsentrasiyası
parçalanmış fibrinin miqdarı ilə birbaşa mütənasibdir, buna görə də
trombun əmələ gəlməsi prosesini və fibrinoliz aktivliyini aşkar etməyə
imkan verir.
D-dimerin yüksək
səviyyəsi orqanizmdə tromboz və fibrinoliz proseslərini
göstərir ki, bu da müalicə taktikasını təyin etmək, onun effektivliyini
izləmək və bir sıra xəstəliklərdə ölümlə nəticələnən kəskin trombozun
inkişafını proqnozlaşdırmaq üçün vacibdir : aşağı ətrafların
damarlarının trombozu, DIC, uzun müddətli immobilizasiya , yataq
istirahəti, ürək-damar patologiyası (xroniki ürək çatışmazlığı, koronar
ürək xəstəliyi, insult, infarkt daxil olmaqla), hamiləlik, əməliyyatdan
sonrakı dövr, oral kontraseptivlər və s. göstəricinin artması trombun
formalaşmasının aktivləşməsini göstərir.D-dimer testi əksər hallarda əlavə test kimi istifadə olunur və diaqnoz klinik təqdimata və digər tədqiqatların nəticələrinə əsaslanır.
D-dimer testi üçün göstərişlər:
-ağciyər emboliyasının (PE) diaqnozu;
-DIC diaqnozu;
-bir sıra xəstəliklərin trombotik genezinin istisna edilməsi: müxtəlif mərhələlərdə hamiləlik itkisi, pre- və eklampsiya, vaxtından əvvəl doğuş, HELLP-sindromu;
-xroniki ürək çatışmazlığı, koronar ürək xəstəliyi, beyin dövranının keçici pozğunluqları, aşağı ətrafların venalarının trombozu zamanı kəskin trombozun inkişaf riskinin proqnozu;
-oral kontraseptivlər, hormon əvəzedici terapiya qəbul edərkən tromboz riskinin qiymətləndirilməsi;
-trombolitik terapiyanın monitorinqi.
D-dimer səviyyəsinin artmasının səbəbləri:
-DIC (ikincili fibrinoliz);
-miyokard infarktı, insult;
-arterial və ya venoz tromboz;
-əməliyyatdan sonrakı dövr;
-kombinə edilmiş oral kontraseptivlərin qəbulu, hormon əvəzedici terapiya;
-böyrək çatışmazlığı;
-qaraciyər çatışmazlığı;
-kəskin və ya xroniki iltihabi xəstəliklər;
-normal və ağırlaşmış hamiləlik;
-toxuma plazminogen aktivator terapiyası;
-xəsarətlər (geniş deyil);
-ürək-damar xəstəlikləri;
-onkoloji xəstəliklər;
-qaraciyər xəstəliyi;
-iləri yaş;
-revmatoid artritdə revmatoid faktorun yüksək səviyyəsi.