AML MRD

AML MRD (Acute Myeloid Leukemia Minimal Residual Disease) testi, kəskin mieloid leykoz (AML) diaqnozu qoyulmuş xəstələrdə müalicədən sonra qalan az miqdarda xəstəlik hüceyrələrinin (residiv riski daşıyan) aşkarlanması üçün istifadə edilir. Bu test xəstəliyin gedişatını izləmək, remissiya və ya residiv vəziyyətini dəqiqləşdirmək üçün vacibdir.                                                                                                                                                                                       MRD Nədir?
MRD (Minimal Residual Disease): Müalicə sonrası adi mikroskopik metodlarla müəyyən edilə bilməyən, amma molekulyar və ya axın sitometriyası vasitəsilə aşkar edilə bilən qalıq xəstəlik hüceyrələridir.
MRD aşkarlanması: Leykemiyanın tam yox olmadığını və rezidiv riskinin yüksək olduğunu göstərə bilər.                                                         AML MRD Testinin Məqsədləri
-Remissiya vəziyyətini qiymətləndirmək:
Tam klinik remissiyada belə qalan xəstəlik hüceyrələrinin mövcudluğunu aşkar edir.
-Rezidivin erkən aşkarlanması:
Klinik simptomlar və ya qan analizlərində dəyişikliklər yaranmadan əvvəl xəstəliyin qayıtma riskini müəyyən edir.
-Müalicə planının fərdiləşdirilməsi:
MRD-pozitiv xəstələrə daha aqressiv müalicə və ya kök hüceyrə transplantasiyası tövsiyə edilə bilər.
-Proqnozun qiymətləndirilməsi:
MRD mövcudluğu daha pis proqnoza, MRD neqativliyi isə yaxşı nəticələrə işarə edə bilər.
AML MRD Testinin Metodları
Axın Sitometriyası (Flow Cytometry):

Anormal immunofenotipə malik hüceyrələri müəyyən edir.
Yüksək həssaslıqla qalıq xəstəlik hüceyrələrini təyin edir.
Həssaslıq: 1x10⁴ və ya 1x10⁵ hüceyrə arasında bir leykemik hüceyrə aşkarlaya bilir.                                                                                 MRD Testi Nəticələrinin Şərhi
MRD-Pozitiv:

Şiş hüceyrələri hələ də qalır.
Rezidiv riski yüksəkdir.
Müalicənin dəyişdirilməsi və ya gücləndirilməsi tələb oluna bilər.
                                                                                                                                                                                                                                                           MRD-Neqativ:
Leykemik hüceyrələr aşkar edilmir.
Rezidiv riski daha azdır.
Xəstə remissiyada hesab edilir.
                                                                                                                                                                                                    AML MRD Testinin İstifadəsi
-Müalicədən Sonra:
Kimyaterapiya və ya kök hüceyrə transplantasiyasından sonra müalicənin effektivliyini qiymətləndirmək üçün.
-Müalicə Arasında:
Müalicə kursları arasında xəstəliyin azalma və ya artma meyllərini izləmək üçün.
-Rezidiv Şübhəsi Halında:
Kliniki və ya laborator simptomlar başlamazdan əvvəl rezidiv ehtimalını müəyyənləşdirmək üçün.
Testin Üstünlükləri
Erkən aşkarlama: Rezidiv ehtimalını tez bir zamanda təyin edir.
Müalicə strategiyasını fərdiləşdirmək: MRD səviyyəsinə görə fərqli yanaşmalar tətbiq edilə bilər.
Proqnoz göstəricisi: MRD neqativliyi daha uzun müddətli sağ qalma ilə əlaqəlidir.
Vacib Qeyd
MRD testi AML müalicəsinin gedişatında əsas diaqnostik vasitədir, lakin nəticələr xəstənin klinik vəziyyəti, laboratoriya göstəriciləri və genetik testlərlə birlikdə qiymətləndirilməlidir.
Test nəticələri hematoloq-onkoloq tərəfindən dəyərləndirilməli və müvafiq müalicə strategiyası hazırlanmalıdır.