Revmatoid Faktor
Analiz haqqında ümumi məlumat
Revmatoid faktor bədənin immun sistemi tərəfindən istehsal olunan immunoqlobulin zülalı (IgM) olan otoimmün antikordur. Autoanticisimlər öz toxumalarına hücum edir, onları yad olanlarla səhv salır. Revmatoid faktorun təbiəti hələ də zəif başa düşülsə də, onun mövcudluğu iltihablı və otoimmün proseslərin göstəricisidir.
"Revmatoid artrit" və "Şegren sindromu" (müvafiq olaraq 75% və 60-70% hallarda müsbət nəticə) diaqnozlarını təsdiqləmək üçün romatoid faktorun təhlili zəruridir. Bununla belə, xroniki bakterial, viral və parazitar infeksiyalar və bəzi xərçəng növləri kimi bir sıra digər xəstəlikləri də aşkar edə bilir. Bundan əlavə, ağciyər, qaraciyər və böyrək xəstəliklərini göstərə bilər.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
- Revmatoid artrit və Şegren sindromunun diaqnostikasını aparmaq və onları digər artrit formalarından və oxşar simptomları olan xəstəliklərdən ayırmaq.
- Otoimmün xəstəliklərin diaqnozu üçün (antinükleer antikor, C-reaktiv zülal, ESR testləri ilə birlikdə).
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- Revmatoid artrit simptomları müşahidə olunan pasiyentlərdə (ağrı, yanma, şişlik və birgə hərəkətlilikdə çətinlik, dəri altında düyünlər). Birincinin nəticələri mənfi olarsa, ancaq xəstəliyin əlamətləri davam edərsə, təhlili təkrarlamaq lazım ola bilər.
- Şegren sindromunun simptomları müşahidə olunduqda.
Nəticəyə nə təsir edə bilər?
Yanlış müsbət revmatoid faktor testlərinin nisbəti yaşla artır.
Vacib Qeydlər
IgM sinifinin RF, revmatoid artritin klinik təzahürlərindən bir neçə il əvvəl qanda müşahidə edilə bilər. Buna görə də, qeyri-romatoid artritli xəstələrdə yüksək RF titrləri xəstəliyin inkişaf riskinin artması ilə əlaqələndirilir.Revmatoid artrit (RA) ən çox rast gəlinən sistem autoimmun xəstəlik olub, oynaqlarda simmetrik artrit yaradan xronik iltihablı xəstəlikdir. Müalicə edilməzsə, oynaqların zədələnərək formasını dəyişməsinə (remodelləşməsinə) və əlilliyə səbəb olur.
Yaranma səbəbi və xəstəliyin gedişi:
Dünyada ən çox yayılan xəstəlikdir və bütün yaşlarda başlaya bilir. Ən çox qadınlarda 40 yaşdan sonra rast gəlinir. Xəstəliyin yaranma səbəbi kimi genetik meyillilik, cinsiyyət, tütünçəkmə, keçirilmiş infeksion xəstəliklər göstərilə bilər. Bunların içində isə üzərində ən çox dayanılan birinci dərəcəli qohumlarda revmatoid artrit və ya digər revmatizmal xəstəliklərin olmasıdır. Bu xəstəliyin səbəbkarı kimi hələ də hansısa infeksiya tam dəqiq göstərilə bilmir. Digər risk faktorlarında olduğu kimi bu zamanda orqanizmin müdafiə sistemi infeksiyaya qarşı hücuma keçir.
Revmatoid artritin əlamətləri hansılardır?
Oynaq ağrısı, oynaqlarda şiş, səhər əzginliyi və oynaqlarda sərtlik, oynaqların simmetrik zədələnməsi, xüsusilə əl biləyi oynaqlarının və barmaqların yuxarı falanqalarının zədələnməsi xəstəliyin əlamətlərinə misal ola bilər. Xəstəliyin sonrakı dövrlərində iri oynaqlar da prossesə qoşula bilir. Xəstəlik irəlilədikcə iri oynaqlarda maye toplanması, birinci boyun fəqərəsini sabitləyən bağların zədələnməsi nəticəsində boyun sərtliyi, ənsə ağrıları şikayətləri yaranır. Revmatoid artrit zamanı oynaqdan kənar əlamətlərdən, əsasən qan dəyərlərinin dəyişməsi, qarciyər enzimlərinin artması, ağciyər ,böyrək, əzələ, dəri, sinir, göz və nadir də olsa ürək kimi orqanların da xəstəliyə qoşularaq sistemşəkilli zədələnmələrlə nəticələnir.
Diaqnoz necə qoyulur?
Xəstəliyin dəqiq diaqnozlaşması üçün mütləq şəkilli istrumental-laborator və klinik müayinələr təkrari aparılmalı və digər sümük-oynaq və sistem xəstəliklərdən ayrılmalıdır. Laborator testlər iltihabın şiddəti, sistemlərin prossesə qoşulması, aparılan müalicələrin effektliliyi və toksikliyilin izlənməsində büyük rol oynayır.
Xəstəlik xroniki olub, aktivləşmə və remissiyalarla davam edir. Xəstəliyin alovlanmasında emossional və fiziki stress böyük rol oynayır.